فیتوفوتودرماتیتیس (Phytophotodermatitis) یک واکنش التهابی پوستی فتوکسیک (phototoxic) است که زمانی رخ می‌دهد که یک فیتوسنسیتایزر (photosensitizer) مانند پسورالن (psoralen) موجود در بسیاری از گیاهان با پوست تماس پیدا می‌کند و سپس در معرض تابش اشعه ماوراء بنفش آ (UVA) از خورشید قرار می‌گیرد. این واکنش ممکن است به‌عنوان یک آفتاب‌سوختگی بسیار موضعی در نظر گرفته شود که معمولاً ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از تماس آغاز می‌شود و در ۴۸ تا ۷۲ ساعت به اوج می‌رسد. فیتوفوتودرماتیتیس بیشتر در بهار و تابستان رخ می‌دهد، زمانی که میزان پسورالن‌ها در گیاهان بیشتر و تابش اشعه ماوراء بنفش برای کودکان بالاتر است.
پس از تماس با گیاه و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، اریتم سوزاننده‌ای ایجاد می‌شود که ممکن است به تشکیل وزیکول‌ها (vesicle) و بول‌ها (bullae) منجر شود. این حالت معمولاً با هیپرپیگمنتاسیون پس از التهاب همراه است. چهار خانواده اصلی گیاهی که به‌عنوان عامل اصلی شناخته می‌شوند عبارتند از: آمبلیفرا (Umbelliferae) (مانند هوجوید، جعفری گاوی، زردک وحشی، کرفس، هویج وحشی، علفزار)، روتاسه (Rutaceae) (مانند برگاموت، مرکبات به‌ویژه آب لیمو و پوست لیمو)، موراسه (Moraceae) (مانند انجیر)، و لگومینوسه (Leguminoseae) (مانند نخود فرنگی). اصطلاح "درماتیت برلوک" به فیتوفوتودرماتیتیس ناشی از روغن طبیعی برگاموت اشاره دارد که از پوست پرتقال‌های زینتی در عطرها و ادکلن‌ها استخراج می‌شود. با معرفی روغن مصنوعی برگاموت، این حالت نادر شده است.
تماس با شیره گیاه زردک وحشی (Pastinaca sativa؛ "زردک سمی") می‌تواند فیتوفوتودرماتیتیس شدیدی ایجاد کند. این گیاه به‌طور متداول در کنار جاده‌ها و مزارع یافت می‌شود و تماس با آن ممکن است هنگام پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری در مسیرها و باغبانی (کندن علف‌های هرز) رخ دهد. در زمان گل‌دهی، شبیه به گیاه ملکه آن یا شوید به نظر می‌رسد و تا حدود ۴ فوت قد می‌کشد. این گیاه در سراسر ایالات متحده رایج است.
هیچ گونه ترجیح سنی، جنسی یا نژادی وجود ندارد، هرچند فیتوفوتودرماتیتیس ممکن است در انواع پوستی روشن‌تر بیشتر قابل‌توجه باشد. این وضعیت خوش‌خیم و محدود به خود است و درمان آن حمایتی است. در برخی موارد، واکنش التهابی پوستی ممکن است خفیف باشد و بیمار تنها با هیپرپیگمنتاسیون پس از التهاب مراجعه کند.
فیتوفوتودرماتیتیس به‌عنوان یک تقلیدکننده رایج کودک‌آزاری شناخته می‌شود، با ضایعاتی که شبیه به کبودی‌ها، سوختگی‌ها یا اثر انگشتان می‌باشند. مثال‌های کلاسیک شامل الگوی چکه‌ای خطی و خطوطی بر روی دست‌ها، بازوها و اطراف دهان کودکان پس از خوردن بستنی یخی مرکبات یا نوشیدن آب‌میوه و اثر دست بزرگسالان هنگام دست‌کاری مواد حساسیت‌زا است. این واکنش معمولاً چند ساعت تا چند روز پس از تماس ظاهر می‌شود که نسبت دادن ضایعه به تماس را دشوارتر می‌کند. بنابراین، سابقه تماس عامل مهمی در تمایز این ضایعات از کودک‌آزاری است.
موضوع مرتبط: درماتیت هوجوید (Hogweed dermatitis)